Cambodja - Kampot, Phnom Penh en het Elephant Valley project

Het kost me normaal niet zoveel tijd om een blog neer te tikken maar ik merk dat ik het schrijven van dit bericht een beetje heb uitgesteld. Mijn laatste 1,5 week Cambodja was er een van hele wisselende indrukken en het kostte even om dat allemaal te laten bezinken. Inmiddels zit ik al halverwege Vietnam dus tijd om mijn laatste indrukken van Cambodja op papier te zetten.

Vanaf party eiland Koh Rong trokken we verder naar Kampot, een stukje oostelijker vlakbij de kust. Ons hostel ligt vrij afgelegen aan de rivier en onze bungalow heeft een prachtig uitzicht. We dobberen wat rond in een opblaasband, scooteren de nabijgelegen berg op en rijden naar Kep, een vissersdorp wat bekend staat om zijn krab. Ik merk dat ik niet echt ondersteboven ben van de natuur in Cambodja. Ik had een (verkeerd) beeld van knalgroene rijstvelden, waterbuffels, spelende kinderen etc. Onderweg vind ik de natuur noga flets en plat. De Filipijnen heeft de lat natuurlijk ook wel hoog gelegd.

Beitske past er helemaal tussen 

Na drie nachten aan de rivier trekken we verder richting Phnom Penh. Na een stiekem toch nog laat avondje pakken Beitske, Ellen en ik de volgende dag een tuktuk om naar de Killing Fields te rijden.

Voordat ik naar Cambodja vertrok had ik eerlijk gezegd geen idee van de geschiedenis van het land. 

Na een volle dag in Killing Field Choeung Ek en museum S-21 komen we toch wel een beetje ondersteboven en helemaal vol van alle indrukken en emoties weer terug in het hostel.

In 1975 heeft Cambodja een democratische regering en het land heeft op dat moment al te lijden onder bombardementen van de Amerikanen die op dat moment in oorlog zijn met Vietnam. 

Op 17 april valt Pol Pot met zijn leger (Khmer Rouge) de steden binnen en dwingt iedereen per direct de steden te verlaten, zogenaamd omdat Amerika grote bombardementen heeft gepland. 

Binnen 48 uur is Phom Penh leeg en worden alle inwoners naar werkboerderijen gestuurd. Pol Pot wil een pure communistische bevolking en langzaamaan verdwijnen alle mogelijke 'verraders' van het communistische beleid: dokters, advocaten, aanhangers van de oude regering etc. Zij worden afgevoerd naar de Killing Fields waar ze binnen 1 à 2 dagen vermoord worden. In heel Cambodja zijn er in de tijd van de Khmer Rouge zo'n 300 Filling Fields.

Slachtoffers worden niet doodgeschoten; kogels zijn te duur. In plaats daarvan worden ze onthoofd of doodgeslagen met wat er maar voor handen is. Baby's worden tegen bomen doodgeknuppeld en alle lijken worden in grote massagraven gegooid. Vaak zijn de slachtoffers nog niet eens helemaal overleden als ze in deze graven belanden. De soldaten spelen 's avonds harde communistische muziek om het geluid van de moorden te maskeren.

Op de werkboerderijen wordt iedereen gedwongen zo'n 14 uur per dag te werken en de meeste opbrengsten worden gebruikt om wapens te kopen. Vietnam probeert op dat moment Cambodja te bevrijden en hoe heftiger te strijd tussen deze landen, hoe meer geld er nodig is voor wapens en munitie en hoe harder men moet werken. Iedereen die protesteert tegen het regime van de Angkar (de regering olv Pol Pot) wordt afgevoerd en vermoord. De werkkampen nemen steeds onmenselijkere vormen aan en na het eerste half jaar beginnen mensen te sterven door uitputting en hongerdood. 

Na ruim 3 jaar, waarin 1-1,5 miljoen van een totale bevolking van 7 miljoen is overleden, valt Vietnam Cambodja binnen en verdrijft het de Khmer Rouge. 

Dezelfde middag rijden we naar museum S-21, een school die tijdens de Khmer Rouge is omgebouwd tot gevangenis. Hier werden Cambodjanen naartoe gebracht om ondervraagd en gemarteld te worden. Na dagen- of wekenlange martelingen gaven de meeste gevangenen toe misdaden gepleegd te heb en die ze nooit begaan hadden; puur omdat ze het niet langer uithielden. Na deze 'bekentenis' had de Khmer Rouge een vrijbrief om ze te vermoorden. 

S-21 is een gruwelijk aanzicht omdat vrijwel alles nog intact is. Alle kamers hangen vol met zeer indrukwekkende foto's en ook hier deden we een hele indrukwekkende audiotour.

Ten tijde van de bevrijding zijn nog maar 7 mensen in leven in S-21.

Dit zwarte hoofdstuk uit de Cambodjaanse geschiedenis is er een die mijn hart heeft gebroken en het feit dat het nog maar zo kort geleden is gebeurd maakt dat alle Cambodjanen er direct mee temaken hebben gehad. Het is een bizar gezicht dat je in dit land zo weinig ouderen ziet; een complete generatie is zo goed als weggeveegd.

Een prachtig boek hierover wat ik aan het lezen ben is 'First they killed my father', geschreven door een Cambodjaanse die tijdens de Khmer Rouge 5 jaar was en de gruwelheden gelukkig overleefd heeft, in tegenstelling tot het grootste deel van haar gezin.

De volgende dag willen we Phnom penh verder ontdekken maar ik kom erachter dat ik me in de datum heb vergist tijdens het boeken van mijn volgende tour. Ik moet dus binnen een uur uitgecheckt en gepakt zijn om de bus naar Mundulkiri, zo'n 500 km verderop, te halen. Ik neem afscheid van de meiden, die ik zo'n 2 weken later weer in noord Vietnam zal zien, omdat zij via Laos verder reizen en ik via zuid Vietnam. 

In Mundulkiri ervaar ik sinds maanden weer hoe kou aanvoelt. Ik meld me de volgende dag bij het Elephant Valley Project. Dit is een project welke is opgezet door een Engelsman. Het project koopt olifanten op die jarenlang hard hebben moeten werken op het land of in de toeristenindustrie. 

In het EVP mogen zij met pensioen en zullen er nooit meer anderen dan hun mahout op ze rijden. 

Locals kunnen ook hun olifanten naar het project brengen om ze te laten aansterken en zij krijgen hier zelfs voor betaald zodat ze geen inkomsten mislopen en dit geen drempel kan vormen.

Toeristen betalen een aardige prijs om door de jungle te trekken naar de olifanten en vrijwilligerswerk te doen. Met dit geld betaalt het EVP schoolgeld van lokale kinderen, ziekenhuiskosten, andere kleine projecten in het dorp en natuurlijk de verzorging van de olifanten. 

Tijdens mijn verblijf in het project kap ik bananenbomen als voer voor de olifanten, maken we meubels en bouwen we een varkenshok voor een familie. De familie krijgt er een varken bij waarmee ze kunnen fokken en zo hoopt de EVP ze wat te ondersteunen. 

De locale bevolking kent veel werkeloosheid. Als wij naar het dorp komen om het hok te bouwen staat er dan ook een groep jonge gasten met hun armen over elkaar toe te kijken hoe wij staan te zwoegen. Ik snap niet goed hoe zoiets werkt in deze cultuur en ik begrijp ook niet waarom het EVP de locals wat meer input laat leveren. We staan eerst een uur hun bergen afval weg te harken voordat we überhaupt aan te slag kunnen. 'Wisten ze niet dat we vandaag zouden komen?' vraag ik de begeleider vanuit het project. 'Ja, als het goed is wel' antwoordt hij schouderophalend. Ik merk dat de andere vrijwilligers en ik toch meer moeite hebben met deze gang van zaken. Het werk is zoveel bevredigender als je er wat interactie en dankbaarheid van de locals voor terugkrijgt. 

Het eindresultaat ;-)

Aan het eind van het project ben ik afgepeigerd van de trekkingen en het getimmer en gesjouw en ik heb dan ook veel zin om naar Vietnam te gaan. Ik besluit vanuit Muldulkiri de grens over te steken en naar Ho Chi Minhcity te reizen. Dit bewaar ik voor een volgend verslag, het is voor nu even genoeg geweest ;-)

Liefs!